Nghị viện châu Âu vừa thông qua với số phiếu 564 – 20 đối với đề xuất sửa đổi Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) – loại thuế carbon áp lên hàng nhập khẩu của EU – nhằm miễn áp dụng quy định này cho phần lớn doanh nghiệp nhập khẩu, trong khi vẫn duy trì phạm vi bao phủ gần như toàn bộ lượng phát thải từ các ngành công nghiệp có cường độ carbon cao.

Phần trong Gói cải cách Omnibus I của EU

Đề xuất sửa đổi nằm trong Gói Omnibus I do Ủy ban châu Âu công bố vào tháng 2 năm 2025. Mục tiêu của gói này là giảm đáng kể gánh nặng báo cáo và quy định về phát triển bền vững cho doanh nghiệp – đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Đây cũng là một phần trong chiến lược tăng năng suất và năng lực cạnh tranh của châu Âu – “La bàn Cạnh tranh” (Competitiveness Compass) – nhằm giảm tối thiểu 25% nghĩa vụ báo cáo cho mọi doanh nghiệp và 35% cho SMEs.

CBAM là gì?

CBAM, được thông qua năm 2023 và có hiệu lực từ 2026, là công cụ của EU nhằm tránh tình trạng “rò rỉ carbon” – khi các công ty chuyển sản xuất sang các nước có quy định lỏng lẻo hơn về khí hậu. CBAM yêu cầu các công ty nhập khẩu vào EU phải mua chứng chỉ CBAM để bù đắp cho sự chênh lệch giữa mức giá carbon nội khối (theo hệ thống ETS) và mức giá carbon tại nước xuất khẩu.

Thay đổi chính: Giới hạn 50 tấn – loại trừ 90% doanh nghiệp nhập khẩu

Điểm thay đổi quan trọng nhất là giới hạn mới 50 tấn, tức là những công ty có tổng lượng nhập khẩu dưới ngưỡng này sẽ được miễn nghĩa vụ tuân thủ CBAM. Theo Ủy ban châu Âu, điều này sẽ giảm khoảng 182.000 doanh nghiệp khỏi phạm vi điều chỉnh, phần lớn là SMEs.

Tuy nhiên, hơn 99% lượng khí thải carbon từ các mặt hàng sắt, thép, nhôm và xi măng nhập khẩu vẫn được CBAM kiểm soát, nhờ cơ chế tập trung vào các nhà nhập khẩu lớn.

Ngoài ra, gói đề xuất cũng đưa ra các quy định đơn giản hóa việc tính toán lượng phát thải và các thủ tục báo cáo nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Quốc hội EU ủng hộ mạnh mẽ

Cuộc bỏ phiếu của Nghị viện châu Âu ủng hộ toàn diện các đề xuất của Ủy ban châu Âu, với một số chỉnh sửa kỹ thuật để làm rõ nội dung. Kết quả này giúp định hình lập trường đàm phán của Nghị viện với Hội đồng châu Âu, nhằm thống nhất văn bản luật cuối cùng.

Báo cáo viên của Nghị viện – ông Antonio Decaro – phát biểu sau phiên bỏ phiếu:

“CBAM là công cụ quan trọng giúp EU ngăn ngừa rò rỉ carbon và thúc đẩy hành động khí hậu ngoài EU. Tôi rất vui khi Nghị viện quyết định không mở lại các điều khoản khác của luật CBAM. Cách tiếp cận này cho phép chúng ta đơn giản hóa cho doanh nghiệp mà không làm suy yếu công cụ. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc nhanh chóng để mang lại sự rõ ràng và chắc chắn cho tất cả các bên liên quan đến CBAM.”